Maakt wijkteam belofte waar?, deze poll staat op dit moment op Kennisnet Jeugd van het Nederlands Jeugdinstituut. Nadat ik mijn stem heb uitgebracht (‘nee’, op dit moment volgens mij nog niet), zie ik dat bijna 80% het met me eens is. De vraag is mijns inziens of de wijkteams een (deel)oplossing bieden voor een van de taaiste vraagstukken in onze sector. Het vraagstuk waar ik op doel kent u vast onder de noemer ‘multiprobleemgezinnen’. Dit zijn gezinnen met veel, complexe en chronische problematiek waarbij veel instanties en hulpverleners betrokken zijn. Naast een taai ook een al lang bestaand vraagstuk, een samenleving als de onze kent altijd gezinnen die in de marge leven en anderen veel problemen geven. Sinds de brand in Roermond in 2002 staat het langs elkaar heen werken van al die betrokken instanties en hulpverleners hoog op de agenda. De toenmalige staatssecretaris introduceerde de ‘gezinscoach’, een nieuwe hulpverlener die al de andere betrokkenen moest gaan coördineren.
Herkomst wijkteams
Ook de wijkteams kennen hun oorsprong in het streven naar betere hulp aan multiprobleemgezinnen. Eind vorig jaar verscheen het rapport De vormgeving van sociale (wijk)teams, het verslag van een onderzoek uitgevoerd door Platform31, BMC Advies en de Universiteit Twente. In dat rapport beschrijven de onderzoekers in het kort de herkomst van sociale wijkteams. Die ligt in experimenten met hulp aan huishoudens met meervoudige, complexe en chronische problematiek (‘Achter de voordeur’ en ‘Integrale aanpak’). In deze experimenten stond een generalistische werkende professional centraal die op meerdere leefgebieden zelf beslist én handelt, vanuit een team werkt en zich kenmerkt door een ‘eropaf-benadering’. De vraag is in hoeverre de huidige invulling van de wijkteams in diverse gemeenten nog raakt aan deze herkomst.
Huidige invulling wijkteams
Onlangs sprak ik met een medewerker uit een wijkteam van een gemeente in het midden van ons land. Haar wijkteam bediende het hele sociale domein, en uit haar verhaal bleek een grote focus op toeleiding en het afgeven van beschikkingen. De sfeer in het team was er een van ‘zo snel mogelijk doorzetten’, schetste ze. Een wijkteam als vernieuwd ‘indicatieloket’. In een andere gemeente ligt een grote nadruk op regie. Ook in deze invulling van het wijkteam moet de hulp zoveel mogelijk door anderen verleend worden. De medewerker van het wijkteam is de regisseur, heeft doorzettingsmacht, zet de benodigde hulp in, coördineert deze en houdt toezicht op de voortgang.
Ook multiprobleemgezinnen?
Hoe taai het vraagstuk ook is, het blijft noodzakelijk te zoeken naar een oplossing die de hulp aan multiprobleemgezinnen echt verbetert. Dé uitdaging voor de wijkteams in het kader van de transformatie ligt mijns inziens in het organiseren van arrangementen en creatieve oplossingen om de kinderen uit multiprobleemgezinnen in de eigen leefomgeving te houden. En daar de hulp te bieden die nodig is. Dat vraagt professionals die vanuit een opgebouwde relatie langdurig betrokken kunnen blijven, coördineren over de leefgebieden én ook zelf aan de slag gaan. Dit is overigens al veel langer bekend uit de literatuur over wat werkt in de hulp aan multiprobleemgezinnen. Deze gezinnen ‘vragen’ om betrokken professionals die zowel regisseur, coach als hulpverlener zijn. Volgens mij verbeteren de invullingen van wijkteams die nu ontstaan de hulp aan multiprobleemgezinnen niet. En dat zou toch een van de doelen van deze teams moeten zijn. Het wordt tijd om stil te staan, de ontwikkeling van het eigen wijkteam te bezien en te zorgen dat ook dit doel handen en voeten krijgt!
Oorspronkelijk gepubliceerd op de website van VanMontfoort, http://www.vanmontfoort.nl.